Gerek dünya gerekse ahiret ile ilgili olsun, hayırlı ve meşru her işe Allah-u Teâlâ’nın adını anarak “Besmele” ile başlamak, her müslümanın üzerinde titizlikle durması gereken görevlerdendir.
Kur’an-ı kerim’de buna işaret eden emirler vardır. Ezcümle bir Âyet-i kerime’de şöyle buyurulmaktadır:
“Atalarınızı andığınız gibi, hatta ondan daha kuvvetli bir anışla Allah’ı anınız.” (Bakara: 200)
Bir müslüman meşru bir işe başlarken ihlâs ve samimiyetle Allah-u Teâlâ’nın İsm-i şerif’lerini anarsa, onun her hareketi rızâ-i Bâri’ye uygun yapılmış olur. O, Allah-u Teâlâ’nın yardımları ve nimetleri ile karşılaşır. Şeytanın iğvâlarından, hile ve desiselerinden korunur.
“Bismillâhirrahmânirrahîm.”
“Bismillah” öyle bir Zât’ın ismidir ki;
Allah ile, Allah’ın adı ile başlamak. “Allah” ism-i azamdır. “Celâl” sıfatıyla tecelli eder, “Rahman”dır ve “Rahim” ismi “Cemâl” sıfatıdır.
“Besmele-i şerife”nin yerine göre farz, sünnet, mendup, mübah, haram ve mekruh gibi hükümleri vardır.
Hayvan keserken, av üzerine hayvanı gönderirken veya tetiği çekerken besmele çekmek farzdır. (En’am: 121 - Mâide: 4)
Kasten besmele çekmeden kesilen hayvanın etinden yemek haramdır.
Namazda her rekâtta Fâtiha’dan önce besmele okumak sünnettir.
Bir Âyet-i kerime okurken besmele çekmek menduptur.
İçki içmeye, çalınan bir şeyi yemeye besmele ile başlamak haramdır. Necis yerlerde çekmek mekruhtur.
Abdest almak, duâ etmek... gibi ibadetlerle helâl olan gıdaları yemeye ve içmeye besmele ile başlamak sünnettir.
Oturup kalkma... Gibi işlerde ise mübahtır.
Resul-i Ekrem -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz besmelesiz başlanan her işin feyizsiz ve bereketsiz olacağını Hadis-i şerif’lerinde beyan buyurmuşlardır:
“Meşru işlerin her hangisi olursa olsun, Besmele-i şerife ile başlanmazsa nasipsiz, güdük (hayrı kesik) olur.” (Münâvî)
Hadis-i şerif’te geçen Emr-i zîbâl; hayırlı iş, şerefli, meşru, mübah gibi mânâlara gelmektedir. Yemek-içmek, giyinmek-kuşanmak, konuşmak, yazmak, ilmî meşguliyet hep buna dahildir. Şu halde bütün bunlara zikrullahla başlamak, o meşru işleri ibadete çevirmek demektir. Bu ise uhrevî sevaplara sebep olur, böylece hayrı devam eder.
“Besmele”siz olursa hayrı kesilir, eksik güdük olur.
Hadis-i şerif’te şöyle buyuruluyor:
“Abdesti olmayanın namazı yoktur, Besmele çekmeyenin abdesti yoktur.Bana iman etmeyen Allah’a iman etmiş olmaz. Ensar’ı sevmeyenin bana imanı yoktur.” (Ramuz el-Ehadis)
