• Mescid-i haram'a girildiğinde Hacer-i esved'in bulunduğu köşeye yönelinir, cemaatle namaz kılınmıyorsa "Kudüm" tavafını yapmaya başlanır. Bu tavaf Kâbe-i muazzama'ya gelen kişinin yapacağı ilk ibadettir.
Ridâ denilen omuz örtüsünün bir ucu sağ koltuk altından alınarak sol omuz üzerine atılır. Sağ omuz ve kol açık bulundurulur. Buna "Iztıba" denilir. Her zaman yapılmaz, sadece "Remel" yapılan tavaflarda sünnettir, tavaf bitince omuz kapatılır.
Remel, erkeklerin tavafın ilk üç şavtında kısa adımlarla koşarak ve omuzları silkerek çalımlı ve süratli yürümeleri demektir. Sonunda "Sa'y" edilecek tavaflarda remel yapılır. Sonunda "Sa'y" edilmeyen tavaflarda yapmak gerekmez. Rükn-i yemânî ile Hacer-i Esved arasında da remel yapılmaz.
• Kudüm tavafı yapmak için önce niyet edilir.
İfrad haccı yapanların niyeti:
"Allahümme innî ürîdü tavâfe beytikel-harâmi feyessirhü lî ve tekabbelhü minnî seb'ate eşvâtin tavâfel-kudûmi Lillâhi Teâlâ azze ve celle"
"Allah'ım! Senin rızanı kazanmak için Kudüm tavafını yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve benden kabul buyur."
Temettu ve Kıran haccı yapanların niyeti:
"Allahümme innî ürîdü tavâfe beytikel-harâmi feyessirhü lî ve tekabbelhü minnî seb'ate eşvâtin tavâfel-umreti Lillâhi Teâlâ azze ve celle"
"Allah'ım! Senin rızanı kazanmak için Umre tavafını yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve onu benden kabul buyur."
• Tavaf Kâbe-i muazzama sola alınarak Hacer-i esved'in bulunduğu köşeden başlayıp, yine aynı köşede bitirilmek üzere tâzimle yedi defa dolaşmaktır. Devirlerden her birine şavt denir. Her şavtta okunacak ayrı ayrı duâlar var ise de, mutlaka bunların okunması zorunlu değildir. Tekbir, Tehlil ve Tesbih söylenebilir veya başka duâlar okunabilir. "Salâvât-ı şerife" okumayı tavsiye ederiz.
Bu "Kudüm" tavafının ilk üç şavtında "Remel" yapılır, sonra omuz ihramı eski haline getirilerek tavafa devam edilir.
• Tavafta ayrı bir tezellül vardır. Allah-u Zülcelâl Hazretleri'nin evine gelmiş, o nûrun cezbesiyle dönmektedir.
• Tavaf birçok yönlerden namaz gibidir. Hadesten ve necasetten taharet, setr-i avret, Beytullah'a bağlanmak bunda da mevcuttur. Ancak namazda konuşmak yoktur. Tavafta buna müsaade edilmiştir. Fakat imkân nispetinde az ve hayırlı olması gerekmektedir.
Resul-i Ekrem -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz Hadis-i şerif'lerinde şöyle buyurmuşlardır:
"Beytullah etrafında tavaf, namaz gibidir. Ancak bunda konuşabilirsiniz. Öyle ise kim tavaf sırasında konuşursa sadece hayır konuşsun." (Tirmizi: 960)
• Tavaf esnasında çok büyük edep ve tâzim lâzımdır. Çünkü zahirde O'nun lütuf dairesinde bulunuyorsun ve dönüyorsun. Tavafını huzurla, huşu ile, edeple yap, kimseyi itip kakma. Orada Peygamber Aleyhimüsselâm Efendilerimiz'in ruhaniyetleri, Ashâb-ı kiram -radiyallahu anhüm- Hazeratı'nın, velilerin ruhaniyetleri mevcuttur. Sen onları görmezsin.
• Tavaf yaparlarken birisinin gözleri görmeyen bir kimseyi ipe bağlayıp çekerek tavaf ettirdiğini gören Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz ipi kopararak:
"Elinle tut da tavaf yaptır." buyurmuşlardır. (Buhârî. Tecrid-i sarîh: 802)
• Tavafa başlarken tekbir, tehlil ve salâvatla Hacer-i esved'e yönelinir. Eller namaza durur gibi kulak hizasına kadar kaldırılır. "Bismillâhi Allah-u Ekber" denilerek üzerine konur ve ellerin arasından Hacer-i esved hürmetle öpülür.
Eğer izdiham varsa, kolayca yaklaşmak mümkün olmayıp edep ihlâl edilecekse, "Bismillâhi Allah-u Ekber" diyerek karşıdan istilâm edilir. Yani avuçlar açılıp Hacer-i esved'e konuluyormuş gibi işaret edilerek selâmlanır.
Başkalarını rahatsız etmek doğru değildir. Çünkü bu selâmlama sünnet, müslümanlara eziyet vermekten kaçınmak ise vâciptir...
